İlk dört şemayı ''Bana çocukluk travmanı söyle sana şemanı söyleyeyim'' yazısında yazmıştım. Kaldığımız yerden devam ediyorum.

5. Bağımlılık Şeması

Hayat çok bunaltıcı gelir; başa çıkamayacağınızı hissedersiniz. Dünyada kendi başınızın çaresine bakmaktan aciz olduğunuza inanırsınız. Bir şeyler eksiktir ve yetersiz hissedersiniz. Yetişkin dünyasında küçük bir çocuk olma hissidir. Size bakacak bir yetişkin olmadıkça kendinizi kaybolmuş hissedersiniz.

Karar vermeniz gerekiyorsa, başkalarının fikirlerini soruyorsunuz. Aslında , öneri almak için bir insandan diğerine koşuşturuyorsunuz. Bütün bu süreç sizi yorgun yapıyor ve kafanız karışıyor.

Bağımlı kişiler bağımlılıklarını devam ettirmek için sıklıkla kendilerinin taciz edilmesine, hükmedilmesine veye yoksun bırakılmalarına izin verirler.

Bu şemanın kökeninde ya aşırı korumacı ya da yeterince korumayan ebeveynler vardır.

Aşırı korumacılık genellikle iki boyutu içerir. İlki aşırı müdahale etmektir. Ebeveynden biri hemen atlar ve daha çocuğun deneme fırsatı olmadan ,onun için bir şeyler yapar.

İkinci boyutta ise ebeveyn çocuğun bağımsız olma çabasını küçük görür. Sık sık ''Ben sana söylemiştim'' der.

Eşlerdeki tehlike işaretleri:

-Güçlü ve korumacı gözükür.
-Size bakmaktan keyif alır gibidir ve size bir çocukmuşsunuz gibi davranır.
-Kendi yargınızdan çok eşinizinkine güvenirsiniz. Kararların çoğunu o verir.
-Onunlayken kendilik algınızı kaybettiğinizi ve o yokken hayatı askıya aldığınızı fark edersiniz.
- Nerdeyse her şeyi eşiniz öder.
-Sizin fikirlerinizi , zevkinizi ve günlük hayattaki yetkinliğinizi eleştirir.

6. Dayanıksızlık Şeması



(Özelikle kadınlar arasında çok yaygın bir şema bu bence)

Bu şema dört türlü olabilir:

1.Sağlık ve hastalık
2.Tehlike
3.Parasızlık
4.Kontrolü kaybetme

Kökeninde aynı şemayı taşıyan, fobik ebeveynler, aşırı korumacı ,sizi sürekli tehlikeye karşı uyaran ebevyenler, yeterince korumayan ebeveyn , anne-ya da babanın ölmesi, çocukken hasta olmanız ya da ciddi bir travma geçirmeniz yatar.

Bu şemaya sahipseniz: 

-Abartılmış korkulardan dolayı günlük hayatınızı sürdürürken kaygılısınızdır.

-Olası bir hastalıktan o kadar kaygılısınızdır ki gereksiz tıbbi tetkikler yaptırma , ailenize yük olma ve hayattan zevk almama noktasına gelirsiniz.

-Panik ataklar yaşarsınız

-Asansöre ,metroya binme, deprem olma ihtimali olan şehirlerde yaşamak bile sizde kaygı uyandırır.

-Eşiniz sizin korktuğunuz durumlardan kaçınmanıza yardımcı olur. Eşinize aşırı bağımlı hale gelirsiniz.

-Kronik kaygılarınız sizi ülser, astım, grip, egzama, kolit gibi hastalıklara yatkın hale getirir.

-Başa çıkma mekanizmalarını aşırı kullanırsınız, obsesif kompulsif davranışlarınız ve batıl inançlarınız vardır.

-İlaçlar, alkol ve yemeğe yüklenebilirsiniz.


Bu şemanın üstesinden gelmenin gerçek ödülü yaşama alanlarınızın genişlemesidir. Korkularınız yüzünden kaçırdığınız çok fazla şey vardır. Dayanıksızlık şemasından çıkış yolculuğu hayata geri dönüş yolculuğudur.



7.Kusurluluk Şeması

Bu şema ile en fazla ilişkili olan duygu utançtır. Kusurun içinizde olduğunu hissedersiniz. Sevilmeye değer değilsinizdir.Çok yaygın bir şema olmasına rağmen fark edilmesi zordur.

Danışanlarımızın neredeyse yarısında kusurluluk birincil şemadır.


Kökeninde:

- Aşırı eleştirel, sizi küçümseyen, cezalandıran, sürekli nasıl göründüğünüzü / davrandığınızı/ söylediğinizi eleştiren ebeveynler

-Ebeveynden biri /ikisi tarafından reddedilme ve sevilmeme

-Cinsel, fiziksel, duygusal taciz

-Ailede ters giden her şey için sizin suçlanmanız

-Ebeveynin sürekli sizin kötü / değersiz olduğunuzu söylemesi

-Olumsuz bir şekilde kardeşleriniz ile (her zaman) karşılaştırılmanız

-Bir ebeveynin evi terk etmesi

Bu şemayı değiştirmek kısmen ebeveyninizin ne kadar cezalandırıcı olduğuna bağlıdır.  Değişim çok çabuk olmayacak, sürekli artan bir grafik çizecektir.

8.Başarısızlık Şeması 




Akranlarınız olarak düşündüğünüz diğer insanlara göre başarısız  olduğunuzu hissediyorsunuz. Kendinizi bilmeden sabote ediyor ve başarısız kalmayı sürdürüyorsunuz.

Kökeninde okuldaki / spordaki performansını çok eleştiren bir ebeveyn (genelde baba), çok başarılı anne-babaya sahip olmak, başarılarınızın umursanmaması, göçmen olmanız, yeterli sınırlar koymayan ebeveynler olabilir.


Bu şema kendini pek çok şekilde gösterebilir; kariyerinizde somut beceriler geliştirmek için gereken adımları atmazsınız, potansiyelinizin altında bir kariyer seçersiniz, yerinizde sayarsınız, bir işten diğerine savrulursunuz,tek bir alanda uzmanlık geiştirmezsiniz, işyerinde insiyatif almaktan korkarsınız, kendi başarı ve becerilerinizi küçümsersiniz.

Üstesinden gelinmesi en ödül verici şemalardan biridir. Utanç ve gerginlik dolu bir hayat özgüven kaynağı haline gelebilir.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Final bir sonraki yazıda, dayanın arkadaşlar, az kaldı:)